Ortodontik Problemler Hangi Yaşta Başlar?
Çocuklarda ortodontik sorunlar, çoğu zaman süt dişleri değişmeye başladığında, yani 6-7 yaşlarından itibaren fark edilebilir. Dişlerin çapraşıklığı, çene darlığı, alt-üst çene ilişkisi bozuklukları veya dişlerin anormal konumlanması erken yaşlarda ortaya çıkabilir. Bazı ortodontik problemler ise genetik yatkınlık veya parmak emme, uzun süre biberon emme, ağız solunumu gibi alışkanlıkların sonucu olarak gelişir.
İlk Ortodontik Kontrol Ne Zaman Yapılmalı?
Dünya ve Türkiye’deki diş hekimliği dernekleri, çocukların en geç 7 yaşında ilk ortodontik değerlendirmeye alınmasını önerir. Çünkü bu yaşta süt ve daimi dişler bir arada bulunur ve gelişen sorunlar erken fark edilirse, ilerideki büyük tedavilere gerek kalmadan önlem alınabilir.
- Çapraşıklık, üst üste binen dişler
- Alt çenenin önde ya da geride olması
- Açık kapanış, dişler arasında boşluklar
- Parmak emme, ağız solunumu gibi alışkanlıklar
erken müdahaleyle daha kolay kontrol altına alınabilir.
Hangi Ortodontik Yöntemler Kullanılır?
Çocuklarda uygulanacak ortodontik tedavi yöntemleri, çocuğun yaşına, diş ve çene gelişim durumuna, mevcut probleme ve alışkanlıklarına göre değişir:
Hareketli Ortodontik Apareyler
Özellikle süt dişlerinin olduğu, karma dişlenme döneminde (6-12 yaş) kullanılır. Çene darlığı, çapraşıklık ve bazı alışkanlıkları düzeltmek için tercih edilir. Çocuklar bu apareyleri belirli saatlerde takar ve gerektiğinde çıkarabilir.
Sabit Ortodontik Tedavi (Braketler)
Daimi dişlerin büyük kısmı sürdükten sonra, genellikle 10-12 yaş ve sonrasında başlatılır. Dişlerin üzerine yapıştırılan metal veya estetik braketlerle dişlerin doğru pozisyona getirilmesi sağlanır. Tedavi süresi ortalama 1-2 yıldır.
Şeffaf Plaklar (Alignerlar)
Son yıllarda popülerlik kazanan bu yöntem, uygun vakalarda klasik braketlere alternatif olarak kullanılabilir. Çocukların ağız ve çene gelişimi uygun olduğunda tercih edilir ve hem estetik hem de konfor açısından avantaj sağlar.
Fonksiyonel Apareyler
Çene gelişim bozukluklarında kullanılan, alt veya üst çeneyi ileri ya da geri hareket ettiren apareylerdir. Büyüme döneminde etkili şekilde kullanılır.
Alışkanlık Kırıcı Apareyler
Parmak emme, dil itimi gibi alışkanlıkları bırakmada kullanılır ve genellikle erken yaşlarda uygulanır.
Erken Müdahalenin Avantajları
- Diş ve çene gelişimi doğal yoldan yönlendirilebilir.
- Çapraşıklık, çene darlığı ve diğer ortodontik sorunlar ilerlemeden kontrol altına alınabilir.
- Tedavi süresi ve maliyeti genellikle daha kısa ve düşük olur.
- İleride diş çekimine veya büyük cerrahi müdahalelere ihtiyaç azalır.
- Çocuğun özgüveni ve sosyal ilişkileri olumlu etkilenir.
Ebeveynler İçin Tavsiyeler
- Çocuğunuzun diş ve çene gelişimini düzenli takip ettirin, altı ayda bir diş hekimi kontrolünü ihmal etmeyin.
- Parmak emme, tırnak yeme, uzun süre biberon kullanımı gibi alışkanlıkların bırakılması için destek olun.
- Ağız hijyenine önem verin; ortodontik tedavi gören çocuklarda diş fırçalama daha da kritik hale gelir.
- Tedavi sürecinde çocuğun motivasyonunu artırmak için teşvik edici olun ve tedaviye uyumunu takip edin.
Sık Sorulan Sorular
Çocuklarda ortodontik tedavi çok erken başlatılırsa zararlı olur mu?
Hayır, doğru endikasyon varsa erken müdahale büyük avantaj sağlar. Ancak gereksiz veya yanlış zamanda tedaviye başlanmamalıdır.
Sabit apareylerin ağrısı olur mu?
Başlangıçta hafif hassasiyet ve rahatsızlık olabilir, ancak kısa sürede çocuk alışır.
Ortodontik tedavi sırasında spor veya müzik aleti çalmak mümkün mü?
Çoğu durumda, uygun koruyucularla devam edilebilir. Hekim önerisine göre özel önlemler alınabilir.
Şeffaf plaklar her çocuk için uygun mu?
Her vaka için uygun olmayabilir. Diş hekimi değerlendirmesi ile karar verilir.
Bu yazı, genel bilgilendirme amacı taşımaktadır. Tanı ve tedavi için diş hekiminize başvurunuz.
